Cổng thông tin điện tử Tài năng trẻ quốc gia

Quyết định của Liêm càng được củng cố khi năm 2001, Liêm thi đỗ ngành Công nghệ sinh học, Đại học Khoa học tự nhiên TP Hồ Chí Minh. Với sự nỗ lực cố gắng không ngừng, Phan Minh Liêm vinh dự nhận được học bổng nghiên cứu sinh tiến sĩ của Quỹ giáo dục Việt Nam (VEF) vào năm thứ 3 đại học để có mặt trên đất Mỹ vào năm 2005.

“Ngày đó, mình được các giáo sư của Viện Hàn lâm Khoa học Mỹ khuyên nên đến Viện MD Anderson, một trong các trung tâm ung thư hàng đầu của Mỹ để theo đuổi đam mê nghiên cứu về ung thư. Kể từ đó, mình dần bước vào thế giới y sinh học và nghiên cứu ung thư”, tiến sĩ Liêm nhớ lại.

MD Anderson (trụ sở tại Houston, Texas, Mỹ) là trung tâm ung thư số 1 của Mỹ do tạp chí US News của Mỹ xếp hạng trong suốt 12 năm qua.
 

Tiến sĩ trẻ tuổi Phan Minh Liêm trở thành "hiện tượng Việt Nam" khi 4 lần
 được vinh danh trên bức tường danh dự của Viện Ung thư MD Anderson
danh tiếng hàng đầu thế giới. (Ảnh ST)

Bằng niềm say mê, nỗ lực nghiên cứu y học với ước mong “phát triển các liệu pháp mới để giúp được đông đảo người bệnh”, tất cả những đóng góp xuất sắc của tiến sĩ Phan Minh Liêm đã được vinh danh trên đất Mỹ.

Được nghiên cứu tại trung tâm MD Anderson (Texas) – đây là trung tâm ung thư số 1 của Mỹ do tạp chí US News xếp hạng trong suốt 12 năm qua, Liêm đã ghi dấu ấn bằng 15 công trình nghiên cứu xuất bản cùng với các cộng sự trên các tạp chí khoa học quốc tế danh tiếng về công nghệ sinh học và ung thư như Tạp chí của Viện Hàn lâm khoa học quốc gia Mỹ, Tạp chí của Viện Ung thư quốc gia Mỹ...

Lần lượt những giải thưởng danh giá cũng được Liêm chinh phục. Phải kể đến Giải thưởng của Quốc hội Mỹ và chương trình nghiên cứu y học của Bộ Quốc phòng Mỹ về nghiên cứu, ung thư (2010 - 2013); danh hiệu Học giả của Tổ chức Sylvan Rodriguez/Cancer Answers, Đại học Texas - Viện Ung thư MD Anderson dành cho các nhà khoa học nghiên cứu ung thư xuất sắc và có đóng góp hiệu quả cho cộng đồng...

Đến từ một đất nước xa xôi nhưng với thành tích hết sức thuyết phục, năm 2010, Phan Minh Liêm vinh dự được bầu làm Chủ tịch Hội Sinh viên sau đại học của Đại học Texas - Viện Anderson. Trong lịch sử 73 năm từ khi Viện được thành lập, đây là lần đầu tiên và duy nhất có một sinh viên quốc tế được bầu vào vị trí này.

Trong thời gian từ năm 2009 đến 2013, anh cũng chính là người Việt Nam đầu tiên 4 lần được vinh danh trên bức tường danh dự của Viện bởi những thành tích trong nghiên cứu và đóng góp cho cộng đồng như tổ chức hiến máu cho bệnh nhân ung thư, thương lượng với các công ty thực phẩm để giảm giá cho sinh viên, tích cực bảo vệ quyền lợi và hướng nghiệp cho các học sinh, sinh viên tại Houston…

Đặc biệt, công trình nghiên cứu trong thời gian gần 6 năm về ung thư với sự tham gia của 30 nhà khoa học các nước do Liêm làm trưởng nhóm đã tìm ra một cơ chế mới có khả năng đảo ngược quá trình phát sinh ung thư và tiêu diệt tế bào ung thư.

Theo đó, nhóm đã phát hiện một gene có khả năng tiêu diệt ung thư hiệu quả cũng như đảo ngược quá trình chuyển hóa năng lượng của khối u, mở ra khả năng điều trị mới có thể tiêu diệt, ức chế sự tăng trưởng của tế bào ung thư, giảm khả năng di căn thay vì sử dụng phương pháp điều trị xạ trị, hóa trị như hiện nay.

Khẳng định được uy tín cá nhân, TS Phan Minh Liêm coi đó là điều kiện thuận lợi để giúp đỡ cho quê nhà khi đóng vai trò quan trọng trong việc đưa các giáo sư hàng đầu của Viện MD Anderson truyền đạt các khóa học về ung thư cho các chuyên gia, học sinh Việt Nam.

Nếu như năm 2012, các khóa học đến được với hơn 100 bác sĩ, nhà khoa học, sinh viên Việt Nam thì sang năm 2013, khóa học được tổ chức tại 2 thành phố lớn là Hà Nội và TP Hồ Chí Minh với số lượng người tham gia tăng gấp ba.

Bên cạnh đó, TS Liêm còn tích cực tham gia hỗ trợ thiết lập hợp tác giữa Viện MD Anderson với Bộ Khoa học và Công nghệ và nhiều viện nghiên cứu, bệnh viện, nhiều trường đại học uy tín của Việt Nam.

Và đặc biệt nhất, tiến sĩ trẻ sinh ra từ mảnh đất Khánh Hòa đã trở thành “hiện tượng Việt Nam” ở Trung tâm MD Anderson, Mỹ khi làngười Việt Nam đầu tiên được 4 lần vinh danh trên bức tường danh dự của Viện Ung thư danh giá hàng đầu thế giới này. 

Tin vui cho bệnh nhân ung thư toàn thế giới

Tiến sĩ Liêm (hàng thứ nhất, bên phải) cùng các cộng sự
nghiên cứu thành công dự án gien trên tế bào ung thư tại Mỹ. (Ảnh ST)

Công trình nghiên cứu với sự tham gia của 30 nhà khoa học các nước do tiến sĩ Liêm làm trưởng nhóm, thực hiện trong gần 6 năm qua đã có “trái ngọt”. Anh và các cộng sự của mình đã phát hiện một gien có khả năng ức chế hữu hiệu quá trình tạo năng lượng của khối u. Khi gien này được kích hoạt, các tế bào ung thư nhanh chóng bị tiêu diệt, hoặc ngừng tăng trưởng, cũng như mất khả năng di căn.

Tiến sĩ Phan Minh Liêm chia sẻ: “Trong bộ gien của mỗi tế bào luôn có nhiều gien kháng ung thư. Tuy nhiên, sau nhiều thập kỉ nghiên cứu, các nhà khoa học vẫn chưa hiểu hết về các gien này.

Trong một lần nuôi cấy tế bào ung thư trong phòng thí nghiệm, mình nhận thấy tế bào ung thư tăng cường hấp thu dinh dưỡng và chuyển hoá năng lượng mạnh mẽ khi có một đột biến quan trọng về di truyền xảy ra. Đây là một phát hiện rất tình cờ mà mình may mắn quan sát được. Từ đó, mình tìm hiểu sâu hơn cùng với các thầy cô hướng dẫn và các cộng sự.

Đề tài này sau đó trở thành luận văn Tiến sĩ của mình. Dự án nghiên cứu này phát hiện một gien kháng ung thư có khả năng đảo ngược hoặc ức chế quá trình tiến hoá của ung thư về mặt chuyển hoá năng lượng. Theo các thầy cô, dự án này có nhiều triển vọng và có thể giúp phát triển một hướng đi mới trong việc điều trị ung thư trong tương lai”.

Không chỉ say mê nghiên cứu và có nhiều công trình quan trọng và mở ra một hướng đi mới, nhiều triển vọng trong việc điều trị ung thư, tiến sĩ Liêm còn mong ước góp sức giúp khoa học và giáo dục nước nhà phát triển bằng những hành động thiết thực.

Năm 2013, tiến sĩ Liêm góp phần bắc nhịp cầu đưa các giáo sư hàng đầu của Viện MD Anderson giảng dạy khóa học về ung thư cho hơn 100 bác sĩ, nhà khoa học, sinh viên tại Việt Nam với sự hỗ trợ của Trường ĐH Khoa học Tự nhiên TPHCM và Quỹ Giáo dục Việt Nam. Năm 2014, khóa học được tổ chức tại 2 thành phố Hà Nội và TPHCM dưới sự tài trợ của Quỹ Giáo dục Việt Nam với gần 300 học viên. 

Tiến sĩ Phan Minh Liêm cùng các bạn được học bổng VEF thành lập Tạp chí Khoa học Việt Nam trực tuyến (Vietnam Journal of Science VJS) đầu tiên của Việt Nam, nhằm cung cấp những nguồn thông tin khoa học cho người Việt Nam và nâng tầm nền khoa học nước nhà bằng các bài báo của các nhà khoa học Việt Nam công bố trên các tạp chí quốc tế.  

Hải Linh (Tổng hợp)