Cổng thông tin điện tử Tài năng trẻ quốc gia

 Xuất thân là dân công nghệ, KS. Nguyễn Đức Máy - nhà đồng sáng lập startup Demeter lại được biết đến như là người gắn liền với lĩnh vực nông nghiệp.

Thông qua việc ứng dụng các giải pháp công nghệ cao vào nông nghiệp, Nguyễn Đức Máy cùng các cộng sự đang góp phần thay đổi cách canh tác ở Việt Nam.

Lên đồi, xuống phố

Tháng 10/2015, sau khi trở thành quán quân Giải thưởng Tài năng Lương Văn Can 2015 do Báo Doanh Nhân Sài Gòn tổ chức với đề án Giải pháp nông nghiệp thông minh, Nguyễn Đức Máy và Phạm Ngọc Anh Tùng (một trong những thí sinh đoạt giải Lương Văn Can mùa đầu tiên) cùng các cộng sự thành lập Demeter (Công ty TNHH Công nghệ UFO), hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp công nghệ cao.

Ngay sau đó, Demeter hợp tác với Công ty CP Cầu Đất (Cầu Đất Farm), đem đề án này đến Đà Lạt (Lâm Đồng) để ứng dụng vào nông trại Cầu Đất. Demeter đã giúp chuyển đổi Cầu Đất Farm từ một nông trại truyền thống chỉ trồng trà thành một nông trại công nghệ cao với đa dạng nông sản: trà, cà phê và rau củ quả.

Nhóm tiến hành thử nghiệm trên hệ thống nhà kính 1ha, và biến Cầu Đất Farm thành nông trại đầu tiên tại Việt Nam ứng dụng IoT (internet vạn vật) trong nông nghiệp. Tháng 9/2016, Nguyễn Đức Máy được bổ nhiệm làm Phó giám đốc Cầu Đất Farm, rồi đầu năm 2017, được Bộ Thương mại Thái Lan mời tham gia Diễn đàn Kinh tế mới tổ chức tại Bangkok với vai trò là diễn giả của Việt Nam.

Đến tháng 5/2017, kết thúc hợp tác với Cầu Đất Farm, Máy cùng đội ngũ Demeter chuyển hướng hoạt động vào TP.HCM. Nhằm mở rộng quy mô, gọi vốn để có thêm nhiều nhà đầu tư cùng chung sức thực hiện các giải pháp công nghệ cho nông nghiệp, Demeter quyết định chuyển đổi công ty TNHH thành công ty cổ phần, đồng thời mở thêm mảng thủy sản.

Nói về bước đi này, Máy chia sẻ: "Việc áp dụng công nghệ vào trồng trọt đòi hỏi giá trị đầu tư ban đầu cao nhưng cần có thời gian dài để thu kết quả. Còn với thủy sản, chúng tôi nhận thấy ngành này đang rất cần các giải pháp công nghệ cao để sản phẩm xuất khẩu đáp ứng các điều kiện thị trường những nước tiên tiến".

Tháng 6/2017, Demeter trở thành đối tác của Tập đoàn Intel trong mảng IoT cho nông nghiệp. Hiện tại, Demeter cùng với Intel và một đối tác Malaysia thực hiện giai đoạn đầu một chương trình về tôm ở Cà Mau trên diện tích 170ha. Máy cho biết, thông thường, để hợp tác với Intel, doanh nghiệp phải có doanh số trên 50 triệu USD/năm, nhưng Demeter được "đặc cách" vì mảng IoT trong nông nghiệp vẫn còn là "một vùng đất mới đang được khai phá”.

"Không chỉ ở Việt Nam, lĩnh vực IoT trong nông nghiệp còn mới mẻ cả trên thị trường thế giới. Người ta đang nói nhiều về cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, nhưng ngành nông nghiệp mới chỉ dừng lại ở 3.0. Lúc trước, canh tác nông nghiệp được thực hiện bằng máy móc với số lượng lớn, còn xu hướng bây giờ là "canh tác chính xác", tức tưới tiêu chính xác, dự báo chính xác, sản lượng chính xác.

Thế mạnh của Demeter là phần mềm, chúng tôi tận dụng thế mạnh về phần cứng của Intel cũng như các đối tác khác của Intel để tạo ra giải pháp bền vững, tối ưu cho thị trường. Từ đó, sản phẩm có thể tạo ra những lợi thế cạnh tranh so với đối thủ, chẳng hạn như nền tảng bảo mật tốt.

Chúng tôi không cần xây dựng nhóm nghiên cứu nữa, mà chỉ tập trung làm việc dựa trên thế mạnh phần mềm của mình" - Máy giải thích về cơ hội hợp tác với "ông lớn công nghệ” Intel. Ba tháng qua, Demeter đang thử nghiệm các giải pháp công nghệ cho mảng trồng trọt tại Đà Lạt, Đắk Lắk, và mảng nuôi thủy sản ở An Giang, Cần Thơ.

Chủ yếu nhắm đến phân khúc B2B, nhưng nhận thấy mô hình nông nghiệp nhỏ lẻ hiện đang chiếm phần lớn trong nền nông nghiệp nước nhà, Demeter muốn góp phần bằng cách "lấn sân" sang B2C. Từ đó, giải pháp trồng trọt cho hộ gia đình D-Family ra đời. D-Family đã giành được giải "Ứng dụng xuất sắc nhất" của cuộc thi Vietnam IoT Hackathon 2017 hồi tháng 10/2017 và đã chính thức ra mắt tại sự kiện TECHFEST 2017 (ngày 14 - 15/11/2017) diễn ra tại Hà Nội.

"Từ khi mới thành lập, chúng tôi đã mong muốn những sản phẩm của Demeter đem đến giải pháp tốt cho nông dân, cho thị trường và cho các nhà đầu tư nông nghiệp. Vấn đề còn lại là thời điểm. Chúng tôi tin rằng, sau một vài năm tiếp cận thị trường, 2018 sẽ là năm nông nghiệp công nghệ cao bắt đầu tạo ra những sản phẩm có giá trị vượt bậc, trong đó có các sản phẩm của Demeter" - Máy chia sẻ.

Gập ghềnh mà thú vị

"Những ngày đầu khởi nghiệp, tôi bị nhiều người hỏi tại sao từ bỏ cơ hội ra nước ngoài làm việc để đi con đường bấp bênh như vậy, nhưng sau khi tôi được nhận Giải thưởng Tài năng Lương Văn Can, họ đã thay đổi suy nghĩ.

Sau đó, nhiều người lại hỏi tôi tại sao học kỹ sư mà lại đi làm nông nghiệp, đi "ở ẩn" trên Đà Lạt, nhưng khi tôi tạo ra được những thay đổi, có được một số thành công nhất định, họ lại nghĩ khác đi.

Sau đó, cũng có nhiều người hỏi tại sao đang làm Phó giám đốc Cầu Đất Farm lại nghỉ, chuyển hướng phát triển sang TP.HCM, nhưng tại đây, tôi gặt hái được một số thành công, họ lại thay đổi cách nhìn.
 

Bây giờ, con đường khởi nghiệp của tôi đã khơi dậy được tinh thần dấn thân nơi nhiều bạn bè, họ cũng bắt đầu "bắt chước" theo. Chính tôi cũng từng được truyền cảm hứng bởi những người dám dấn thân như vậy, chẳng hạn như trưởng nhóm Demeter" - Máy kể.

Tạm gác lại "bầu trời sự nghiệp rộng lớn trước mắt" để làm một điều gì đó khác biệt so với "khuôn mẫu bình thường", Máy tự nhận thấy con đường khởi nghiệp quả là gập ghềnh, thậm chí bấp bênh, nhưng rất thú vị, giúp chàng kỹ sư cơ điện tử 25 tuổi trưởng thành nhanh. Hơn hai năm khởi nghiệp, nếu xét ở lĩnh vực tài chính, Máy cho biết điều mình thu được là... nợ nần.

Máy đầu tư nhiều tiền bạc, thời gian để đi xuyên Việt, đi đến nhiều nước để học hỏi những điều mới. "Khi còn trẻ, trái tim còn giàu nhiệt huyết, trí óc còn ham học hỏi, tôi tự nhận thấy mình phải đi để thấy những mô hình mới mẻ rồi áp dụng vào thực tế ở địa phương mình. Nếu chỉ quanh quẩn trong một môi trường thì sẽ bị "phân vùng hóa", không phù hợp với xu hướng thời đại" - Máy bộc bạch.

Nhờ được va đập, trải nghiệm khá nhiều lĩnh vực trên con đường khởi nghiệp, Máy cho biết cái "được" lớn nhất là niềm vui vì thấy được mục tiêu sống lớn nhất. "Tôi rất thích câu nói "Bạn có thể kiếm nhiều tiền hơn, nhưng không thể có nhiều thời gian hơn". Thời gian của chúng ta vốn hữu hạn, nhưng nhiều người lại nghĩ nó là vô hạn.

Họ nghĩ những phần việc không làm hôm nay thì có thể để ngày mai, nhưng nếu ngày mai họ làm, thì họ lại bỏ mất một cơ hội nào đó, như gặp được một người giỏi, biết được một điều thú vị nào đó. Không một ai, không một công nghệ nào giúp biết được ngày mai, vì vậy, khi đang có thời gian, hãy hiện thực hóa những ý tưởng của mình. Còn sự giàu có thì có thể ập đến bất cứ lúc nào" - Máy vui vẻ chia sẻ.

Hành trình khởi nghiệp của nhà đồng sáng lập Demeter chưa dừng lại ở đó, hiện Máy còn giữ vai trò tư vấn cho một số chương trình có liên quan đến lĩnh vực du lịch, giáo dục và nông nghiệp tại quê hương là tỉnh Thừa Thiên - Huế.

"Chúng tôi kỳ vọng Demeter gọi vốn thành công, thậm chí có thể tiến tới vòng Series B, Series C để khi có đủ nguồn lực, nền tảng Demeter có thể được ứng dụng không chỉ ở thị trường Việt Nam mà còn mở rộng ra các nước như Lào, Thái Lan, Campuchia, Myanmar, Indonesia - những quốc gia có nền nông nghiệp mang nhiều nét tương đồng với Việt Nam" - Nguyễn Đức Máy nói về những kỳ vọng gửi gắm vào Demeter.
 

 Với mục tiêu khai thác tiềm năng to lớn của thị trường du lịch, mà cụ thể là trong việc cung cấp thiết bị wifi cho du khách, Phan Nguyễn Văn Trường cùng Lê Thái Bảo đã khởi nghiệp với Weefee Vietnam.


Từ trái sang: Phan Nguyễn Văn Trường, Lê Thái Bảo. Ảnh: QH
 

 

Chia sẻ lý do chọn khởi nghiệp với loại hình dịch vụ này, Phan Nguyễn Văn Trường - Giám đốc của Weefee - nói như sau: "Năm 2016 có đến 6,5 triệu người Việt Nam đi du lịch nước ngoài và con số này đang tăng nhanh nhờ sự phát triển của hàng không giá rẻ".

Đặc biệt, các chương trình xúc tiến thương mại quốc gia của Hàn Quốc hay Nhật đã góp phần tạo ra những điểm đến hấp dẫn du khách Việt. Trong đó, đông đảo người trẻ có lối sống hiện đại, yêu thích di chuyển và đề cao du lịch trải nghiệm. Trường nói: "Những điểm đến của du khách Việt là tiềm năng kinh doanh cho bất cứ dịch vụ du lịch nào và thiết bị wifi chỉ là một trong số đó. Với kinh nghiệm trong mảng này, chúng tôi tin mình sẽ có nhiều cơ hội".

Năm 2017, Trường cùng Lê Thái Bảo (hiện là Giám đốc Marketing của Weefee) đã quyết định nghỉ việc ở một công ty Singapore để gọi vốn 3 tỷ đồng từ một nhà đầu tư và khởi nghiệp với Weefee. Từ tháng 7, họ chính thức cung cấp thiết bị wifi kết nối đến 48 quốc gia.

Sản phẩm của cả hai là một thiết bị phát sóng bỏ túi nhỏ gọn với giá cho thuê từ 80.000 - 200.000 đồng/ngày cho 5 người sử dụng (hoặc 5 thiết bị kết nối) tùy điểm đến. Nếu sử dụng theo nhóm 3 - 5 người, mỗi người phải trả khoảng 20.000 - 40.000 đồng/ngày, thấp hơn rất nhiều so với dịch vụ roaming, mua SIM hay thuê thiết bị trực tiếp tại nơi du lịch.

Để cạnh tranh, Weefee tạo ra những dịch vụ tiện ích hơn với độ phủ sóng tới 48 quốc gia, phục vụ cho cả người du lịch lẫn công tác. Với một số điểm đến phổ biến như Hàn Quốc, Nhật, Đài Loan..., họ cung cấp dung lượng 4G không giới hạn. Nếu so với dịch vụ viễn thông truyền thống, thì Weefee cải tiến hơn ở chỗ đăng ký đơn giản, giao/nhận thiết bị tận nơi, tất cả giao dịch hoàn tất tại Việt Nam và đảm bảo khách hàng sử dụng được wifi ngay khi đến nơi mà không mất thời gian cài đặt.

Trường so sánh, ở Hồng Kông, Singapore hay Đài Loan - những điểm du lịch lớn ở châu Á, việc cung cấp thiết bị wifi ngay tại sân bay rất phổ biến. Ở Thái Lan hay Indonesia cũng bắt đầu cạnh tranh. Với 6,5 triệu lượt khách Việt ra nước ngoài, chỉ 1% sử dụng đã tạo ra doanh số vài chục triệu USD.

Thị trường inbound (khách vào Việt Nam) còn có quy mô lớn hơn nhiều.Trong  năm 2017, gần 13 triệu khách đến Việt Nam và tần số dịch chuyển rất lớn. Số lượng khách inbound và outbound năm 2017 đã lên đến 20 triệu lượt, tạo ra một thị trường đầy tiềm năng.

Bảo so sánh, lâu nay người Việt ra nước ngoài thường thuê wifi hay mua SIM ở ngay sân bay, trả phí và đặt cọc bằng thẻ tín dụng. "Điều đó thôi thúc chúng tôi, mình có kinh nghiệm, hiểu biết các dịch vụ liên quan và thị trường cũng như cách vận hành và phát triển sản phẩm, tại sao không gọi vốn về làm tại Việt Nam".

Bảo tận dụng kinh nghiệm digital marketing để đưa sản phẩm tiếp cận người dùng, giải quyết các rào cản ngôn ngữ và giảm chi phí tối đa. Đồng thời tận dụng dịch vụ hỗ trợ 24/7, khách đặt hàng trực tuyến, thiết bị được giao và nhận lại tại nhà trước một ngày và sau một ngày của chuyến du lịch.

Mô hình "tiền tươi thóc thật" nhanh chóng giúp Weefee tạo ra dòng tiền. Bảo cho biết, tháng đầu tiên thu được khoảng 50 triệu đồng, nhưng tháng gần nhất là hơn 400 triệu. Lâu nay thị trường chính của họ ở TP.HCM nhưng từ 2018, nhóm bắt đầu phát triển mảng B2B (kết nối với các công ty du lịch) và chuẩn bị mở 2 văn phòng mới ở Hà Nội và Đà Nẵng.

Tại Việt Nam, có khoảng 5 công ty kinh doanh dịch vụ tương tự Weefee nhưng quy mô nhỏ hơn và chưa được đẩy mạnh. Bảo tự tin nhóm của mình đã nhanh chóng đưa Weefee lên vị trí thứ hai trong vòng nửa năm nhờ đi nhanh về giải pháp và tận dụng lợi thế trực tuyến. "Những nhà cung cấp đi trước đã có công tiếp thị, quảng bá, đào tạo thị trường hiểu về sản phẩm nên chúng tôi bắt đầu dễ dàng hơn và tận dụng lợi thế digital để giảm chi phí và tiếp cận thị trường".

Vấn đề lớn nhất ở mảng này tại Việt Nam là đơn vị nào thiết lập xong quầy thiết bị ngay tại sân bay thì sẽ "thắng". Bảo cho biết: "Chúng tôi chưa dám khẳng định mình là người đến trước, nhưng tại Việt Nam có 3 sân bay lớn ở TP.HCM, Hà Nội và Đà Nẵng, ai hiện diện trước thì xem như thành công. Một khi hoàn tất quầy ở sân bay lớn như TP.HCM, lúc đó sẽ nói chuyện chiếm lĩnh thị trường".

Vậy có lo ngại cạnh tranh của nhà mạng? Theo Bảo, phí roaming dù giảm nhiều nhưng vẫn cao so với thiết bị phát. Các nhà mạng không mặn mà làm sản phẩm tương tự bởi tốn công sức, chi phí với mô hình không phải phù hợp của họ.

Việc của Weefee là tối ưu hoạt động, tìm các nhà cung cấp chuyên dụng và có những gói riêng cho toàn thị trường để tối ưu chất lượng và cạnh tranh về giá. "Chúng tôi có kiến thức về thị trường, chọn sản phẩm nào, nhà cung cấp nào, thị trường nào và trong trường hợp nào cũng có thể chủ động", Bảo tự tin.

Sáu tháng qua xem như họ xây xong hạ tầng cho Weefee và lên kế hoạch dài hơi hơn với nguồn vốn mới 1 triệu USD. Dù không tiết lộ cụ thể nhưng Trường cũng cho biết: "Chúng tôi còn trẻ nên chưa dễ thuyết phục nhà đầu tư, 6 tháng qua là cái nền để đánh giá tính khả thi của dự án, năng lực của mình và cả tiềm năng thị trường. Việc bây giờ là chạy!".

Trường không giấu tham vọng năm 2018 sẽ thiết lập xong 3 quầy thiết bị ở 3 sân bay lớn. Dài hạn hơn là nhắm đến thị trường inbound đầy tiềm năng hiện chưa được chú trọng khai thác. Một khi thiết lập xong các quầy ở sân bay sẽ giúp họ giải quyết được khâu logistics vốn là điểm khó khăn với khách inbound.

"Kế hoạch 5 năm nữa là khi nhiều đơn vị tham gia dịch vụ inbound thì chúng tôi phải trở thành nhà cung cấp lớn. Weefee đã qua giai đoạn rủi ro, nếu làm không tốt thì những đơn vị mới tham gia sẽ chiếm lĩnh thị trường. Phải sẵn sàng trên nền tảng mình đã có” - Trường nói.
 

 

 

Tiến sĩ Lương Việt Quốc - CEO của Real Time Robotics Inc - là người được tới 8 trường Đại học hàng đầu của Mỹ chấp nhận cấp học bổng đào tạo Tiến sĩ và cũng là người đầu tiên nhận được giấy phép đầu tư vào khu công nghệ cao TP.HCM ( SHTP) để mở nhà máy sản xuất máy bay không người lái (drone) tại Việt Nam.

* Xu hướng ứng dụng máy bay không người lái vào kinh doanh sản xuất và cuộc sống đang làm thay đổi mọi tư duy và hành động của con người, ông có thể cho biết rõ hơn về xu thế này trên thế giới? 

Trước đây khi nói đến máy bay không người lái, người ta nghĩ ngay đến chiến tranh, những máy bay không người lái điều khiển từ một đất nước xa xôi có thể bỏ bom vào đất nước mình. Còn hiện nay, trong ngành hàng không, máy bay không người lái được áp dụng rất rộng rãi. Drone nhiều cánh quạt như trực thăng có thời gian bay thấp, còn loại cánh bằng như Boeing hay Airbus có thời gian bay dài hơn.

Ứng dụng drone hiện nay đang mở rộng đến…vô tận. Đầu tiên là trong nông nghiệp, drone giúp chẩn đoán sớm bệnh của cây trồng thông qua độ quang hợp của lá cây. Drone còn ứng dụng vào kiểm định tuabin điện gió, điện mặt trời rất hữu dụng. Ứng dụng vào kiểm định rò rỉ ống dẫn gas trong ngành dầu khí cũng giúp tiết giảm chi phí rất nhiều.

Drone kiểm tra hạ tầng điện, những mối nối không còn tốt, bị rỉ sét, điện trở cao sẽ phát sinh nhiệt. Những điều đó máy bay đều có thể đo được ngay.

Ứng dụng chữa cháy, thay vì chỉ đứng một góc xịt nước lên, máy bay không người lái sẽ cho con người thấy cái nhìn toàn cảnh ở cả những khu vực khó tiếp cận, báo được vị trí của cả những người thợ chữa cháy ở từng điểm, để người phụ trách điều phối dễ dàng...

Trong khai thác hầm mỏ, drone tính được thể tích với độ chính xác cao. Camera thông thường có dung sai lớn, còn máy bay không người lái có thể tính thể tích với dung sai rất thấp. Ngoài tính toán phần lồi còn có thể tính được điểm bị lõm. Phương tiện bay thu thập dữ liệu định kỳ hai tuần một lần, tính ngay được số lượng đã khai thác để tính thuế, tính năng suất v.v…

Sau những vụ lụt bão vừa xảy ra, bảo hiểm phải đền tiền cho người dân, nếu kiểm kê thủ công trên diện tích lớn sẽ rất mất thời gian và nếu tiến độ chậm chạp thì cũng có thể gây rủi ro. Còn máy bay không người lái tính toán ngay sau 2 giờ, phục vụ rất tốt cho công việc bảo hiểm.

Drone cũng ứng dụng rất tốt trong bảo vệ môi trường, trồng rừng, vận chuyển hàng khẩn cấp, cấp cứu, báo chí, phim ảnh…

Hiện đã có một số trường đại học dạy ngành máy bay không người lái. Ngành viễn thông cũng đã áp dụng máy bay không người lái khi di tản lũ lụt trên quy mô lớn cần theo dõi thì máy bay không người lái là một phương tiện hữu ích.

* Như vậy quy mô của thị trường này là rất lớn? Nhưng làm thế nào để doanh nghiệp có thể tiếp cận với công nghệ này? Nếu mua máy bay không người lái về thì có thể ứng dụng ngay được không?

Cách làm hiệu quả là phải có chương trình máy tính để tính ra những việc cần làm một cách tự động, rồi phân loại, kết nối với phần mềm quản lý công ty để phân công ai sẽ xử lý chuyện đó.

Vấn để là giải pháp chứ không phải mua chiếc máy bay. Máy bay chỉ cung cấp dữ liệu thô, giống như máy chụp hình trong y tế vậy. Phải cần bác sĩ chẩn đoán để biết cần can thiệp loại thuốc nào. Điều nông dân cần là giải pháp toàn diện, chỉ rõ cây nào thiếu nước, thiếu phân trên cánh đồng.

Theo ước tính của một công ty kiểm toán, dịch vụ drone toàn cầu ước tính đạt khoảng 127 tỷ USD vào năm 2020, trong đó, lớn nhất là lĩnh vực hạ tầng, nông nghiệp, vận tải, an ninh, truyền thông, bảo hiểm, viễn thông, khai thác mỏ,…

* Được biết, chi cục quan trắc có rất nhiều máy quan trắc công nghệ cao nhưng không xài được, không biết sửa làm sao, không xử lý dữ liệu được để dự báo, drone có giải quyết được điều này không?

Phần mềm không hoàn toàn độc lập với phần cứng, phải xử lý phần cứng "tới nơi tới chốn" thì mới ra được dữ liệu. Đối với Mỹ, lợi ích từ drone đã vượt qua chi phí. Một công ty chuyên tích hợp hình ảnh từ drone cho biết đã có hơn 10 triệu hécta đất được lập bản đồ bằng dịch vụ của họ.

Drone cũng giống như Internet trước đây, ban đầu chúng ta rất ngần ngại nhưng bây giờ nó đã trở thành đại trà. Người Việt Nam chắc chắn sẽ xài drone, bởi Việt Nam có nguồn IT phong phú, nhu cầu bảo mật không cho phép chúng ta dùng drone của Trung Quốc, bởi nguy cơ bị lộ thông tin lớn. Yếu tố bảo mật là nhu cầu tự nhiên, đòi hỏi phải có sự tham gia của các công ty nội địa.

* Riêng Thâm Quyến hiện có hơn 300 công ty làm drone, còn Việt Nam thì sao?

Vấn đề là làm sao người giữ trọng trách của đất nước phải thấy được sự phát triển của drone là tất yếu, thấy được sự cắt giảm chi phí, gia tăng sản xuất trong nhiều ngành.

Làm sao bảo đảm an toàn hàng không mà vẫn khuyến khích drone phát triển, khi số lượng drone tăng cao lên đến hàng triệu con cũng là thách thức, phải có đào tạo, huấn luyện.

Việt Nam hễ thấy cái gì mới quá thì không ủng hộ, cho nên công nghệ phụ trợ của mình cứ yếu mãi, nguồn linh kiện của mình kém.

* Về kỹ thuật, pháp lý, drone cần phải gỡ rối ở khâu nào thưa ông?

Hạ tầng mạng 3G có thể đáp ứng đủ cho hệ thống rồi. Về ứng dụng, Việt Nam đã có thông tư chính thức của Bộ Quốc phòng, nếu bay từ 50m trở xuống cách sân bay 5 - 7 km thì xin giấy phép từ Bộ chỉ huy quân sự huyện. Nếu trên 50m thì xin Bộ chỉ huy quận sự tỉnh, thành phố.

Nông trường mía TTC rộng mấy ngàn ha, phương tiện hợp lý sử dụng máy bay cánh bằng, 1 giờ có thể phủ 200 ha.

* Tại sao công ty không xây dựng sẵn về hệ thống phân tích?

Đó chính là hướng đi của chúng tôi, để tích hợp nhiều cảm biến khác nhau. Con đường của chúng tôi là chọn cung cấp giải pháp, như cho ngành phòng cháy chữa cháy. Ngoài truyền hình ảnh, đưa vào tất cả mọi thiết bị của các chiến sĩ phòng cháy chữa cháy như hình video để mọi người có thể điều khiển hiệu quả.

Về xử lý có hai mức độ, thứ nhất là bán tự động, phải ra trực tiếp hiện trường. Giai đoạn hai khi dữ liệu có nhiều mới làm tự động được, như trong nông nghiệp tự động khoanh vùng bệnh nhanh, chi phí thấp.
* Khả năng của công ty có thể cung cấp drone với giá mềm?

Drone chỉ riêng khâu phun thuốc thì theo tôi, giá thành nên dưới 10 ngàn USD là hợp lý, tùy theo loại cây trồng, nếu giá trị thấp thì không phù hợp. Còn cây ăn trái cao thì cần phải có drone để bay lên cao phun thuốc. Tuy nhiên, càng gắn nhiều cảm biến thì giá thành càng cao. Mình không chỉ đưa dữ liệu vào máy mà còn truyền vào thiết bị di động để ai cũng thấy được.

* Anh có thể cho biết quy mô của nhà máy sản xuất drone đầu tiên tại Việt Nam?

Với vốn đầu tư ban đầu khoảng 13,5 triệu USD, chúng tôi mới nhận được giấy phép đầu tư, vận hành được chắc khoảng 1 năm nữa. Chúng tôi thuê hơn 9.000m2 mét trong khu công nghệ cao của TP.HCM, được ưu đãi về thuế, nguyên liệu nhập về cũng được hưởng lãi suất ưu đãi.

Nhà máy có khu vực thử nghiệm drone trong nhà, ngoài trời, làm cả phần cứng và phần mềm. Đội ngũ có một số anh em bên Mỹ kết nối cùng làm, nhưng phần lớn trông cậy vào anh em trong nước.

* Anh có tin vào đội ngũ chất xám trẻ của Việt Nam sẽ tiếp sức cho anh trong thử thách lớn này?

Tôi hoàn toàn tin tưởng vào tài năng trong lãnh vực công nghệ của giới trẻ Việt Nam. Tất cả những điều họ cần làm là bài toán mang lại giá trị và các nguồn lực đầy đủ để họ giải bài toán đó. 

Hơn nữa, chính sách ưu đãi đầu tư vào SHTP và đặc biệt là sự nhiệt tình, ủng hộ của Ban Quản lý SHTP đã khiến tôi tự tin hơn với dự án này.

* Lý do nào khiến anh quyết định khởi nghiệp ở tuổi này với một dự án đầy mạo hiểm và còn rất mới lạ ở Việt Nam?

Trước tiên, đây là ngành có tiềm năng ứng dụng lớn. Thứ hai, Việt Nam cần có công nghiệp drone của riêng mình, vì nhiều ứng dụng trong thực thi pháp luật, kiểm lâm, kiểm định hạ tầng,... không thể dùng sản phẩm của Trung Quốc vì yếu tố bảo mật.
Ngay từ khi học đại học Cornell, tôi đã có tham vọng trở thành một chuyên gia phát triển kinh tế nông nghiệp ngay trên đất nước mình.

* Làm thế nào một cậu bé nhặt rác bên dòng kênh Nhiêu Lộc - Thị Nghè như anh tìm được sự đổi đời thần kỳ, được 8 trường đại học hàng đầu Hoa Kỳ chấp nhận cấp học bổng Tiến sĩ?

Tôi đã trải qua một tuổi thơ lam lũ với công việc bới rác trên dòng kênh và sống không phương hướng, nhưng tôi đã biết tự nhìn ra ánh sáng của con đường học vấn. Tôi cảm ơn sự kỳ diệu của giáo dục vì không chỉ mang cho mình cơ hội mà còn cho cả một ý chí sống không khuất phục.

Chín chị em tôi chen chúc nhau như cây dại trong căn chòi 10m2 cất tạm trên rạch, trời mưa nước tuôn khắp nhà. Lạnh lẽo cũng thua cái đói, đói thường xuyên, muối cũng phải đi xin hàng xóm. 12 tuổi, bàn chân tôi lúc nào cũng tơi tả vì mảnh chai, vật nhọn dưới lòng kênh cào rách. 13 tuổi, ban ngày dọ dẫm ra chợ Cầu Muối bán chanh, ớt lẻ, 15 tuổi kiêm thêm nghề vớt trùn chỉ bán.

Chuyện học của tôi cũng như con nước, bởi còn lên lớp nên còn đi học. Tốt nghiệp THPT, tôi thi vào Trường trung học Tài chính TP.HCM (hiện là Trung học Kinh tế TP.HCM). 

Từ 11 điểm A và luận án xuất sắc, tôi được 8 trường đại học hàng đầu về đào tạo kinh tế nông nghiệp của Mỹ chấp nhận cấp học bổng đào tạo tiến sĩ, gồm ĐH Cornell, Berkeley, US Davis, Maryland, Wisconsin, Purdue, Minnesota, East - West Center. Trong đó Maryland đã hai lần gửi thư để nâng mức học bổng từ 30.040 USD/năm lên 37.168 USD/năm nhằm “cạnh tranh” khi biết tôi đang được “săn”. 

* Triết lý sống mà anh theo đuổi để có thể dấn thân và tận hiến?

Chỉ có một chữ thôi: Tử tế 

* Anh có điều gì muốn chia sẻ với doanh nghiệp Việt Nam trước làn sóng tự động hóa này?

Mạnh dạn đầu tư nghiên cứu và ứng dụng. Cộng đồng nghiên cứu và ứng dụng của Việt Nam càng lớn thì càng có thể hỗ trợ lẫn nhau tốt hơn.

* Xin cám ơn anh về những chia sẻ
 

Có vài trăm triệu đồng mang ra thử nghiệm ý tưởng có thể là quyết định nhất thời của tuổi trẻ nhưng họ không có ý phiêu lưu mà quyết tâm đi tới bằng tư duy sáng tạo để cho ra đời những sản phẩm gần gũi cuộc sống.


 
Xuất thân là dân chế tạo máy, Hà Văn Lộc từng làm việc cho một công ty sản xuất nệm. Thích những loại thảo dược, biết trong y học cổ truyền người ta đốt ngải cứu hơ vào các huyệt đạo trị được nhiều bệnh, anh cùng bạn bè nghĩ đến việc làm sản phẩm từ cây thuốc này.

Đầu tiên nhóm tìm học công thức làm viên ngải cứu và cách hơ ngải cứu. Thời điểm đó trên thị trường đã có máy hơ ngải cứu, nhưng giá đến 3 triệu đồng. Lộc nghiên cứu làm máy giá rẻ hơn.

Chiếc máy hơ ngải cứu TCS thiết kế nhỏ gọn, dễ sử dụng ra đời, ưu điểm là có ống đựng viên ngải cứu giúp tàn không bị rơi ra ngoài, vỏ máy bằng gỗ (thay vì bằng nhựa như máy đang có trên thị trường), giữ nhiệt giúp thời gian hơ được lâu hơn, điểm thoát khói tập trung nên hơi nóng và lượng dược chất vào một huyệt đạo tốt hơn. Máy hơ ngải cứu TCS là sản phẩm thành công đầu tiên của Lộc và nhóm cộng sự, bán giá 1,6 triệu đồng, được khách hàng đón nhận.

Có máy hơ ngải cứu rồi, công việc nghiên cứu viên, nhang ngải cứu thuận lợi hơn nhiều. Đốt thử nhang ngải cứu đang bán trên thị trường, Lộc cảm nhận khói bốc ra không rõ mùi, thậm chí có loại còn có mùi khó chịu. Tìm hiểu cách làm của người khác, Lộc nhận ra các loại nhang ngải cứu đó có keo kết dính, đó là nguyên nhân gây mùi khói khó chịu.

Nhang nguyên chất ngải cứu giữ được màu xanh diệp lục là tiêu chuẩn Lộc và nhóm cộng sự đặt mục tiêu phải làm cho được. Sau nhiều lần thất bại, nhóm đã thành công. Đưa một số người dùng thử, ai cũng cảm nhận được mùi thơm đặc trưng của ngải cứu, nhang ngải cứu có độ nóng cao, dễ dàng thấm sâu vào huyệt đạo.
 



Năm 2016, Hà Văn Lộc và nhóm cộng sự tự tin giới thiệu cho nhiều người dùng hai loại nhang nguyên chất ngải cứu: loại viên ngắn dùng cho máy hơ ngải cứu TCS (dùng được cho cả các loại máy khác) và loại dài cầm tay hơ theo cách truyền thống.

Tự tin mình đã làm đúng những gì chưa đúng của loại sản phẩm từng có trên thị trường, Lộc đem máy hơ ngải cứu và viên ngải cứu tham gia cuộc thi Nhà sáng tạo xuất sắc nhất (Best Innovator Award) năm 2016. Đây là cuộc thi do Chương trình Praxispartnership của Đại học Leipzig (Đức) phối hợp với Đại học Việt Đức và Chi nhánh Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam tại TP.HCM tổ chức dành cho doanh nghiệp nhỏ và vừa, cá nhân và nhóm khởi nghiệp

Vượt qua 30 đội dự thi, máy hơ ngải cứu và viên ngải cứu TCS của Hà Văn Lộc giành giải nhất. Phần thưởng 20 triệu đồng không lớn nhưng giá trị lớn nhất là Lộc đã có được “bảo chứng” khẳng định chất lượng sản phẩm.

Sản phẩm của Lộc còn được các chuyên gia Đức hỗ trợ quảng bá tại thị trường Đức và được người dùng Đức đánh giá cao. Từ đó giúp nhóm tham khảo nhu cầu từ thị trường châu Âu để có kế hoạch tiếp cận, nhưng trước mắt, từ các tín hiệu tích cực đó, nhóm quyết định thương mại hóa ngay sản phẩm tại thị trường Việt Nam.

Niềm vui tiếp tục đến khi sau cuộc thi, Lộc được Trung tâm Ươm  tạo nông nghiệp công nghệ cao hỗ trợ đất trồng ngải cứu sạch, được tạo điều kiện về máy móc, thiết bị, phòng thí nghiệm để nghiên cứu sản phẩm mới, được các chuyên gia giỏi hướng dẫn.

Chương trình Hỗ trợ đổi mới, sáng tạo và khởi nghiệp thuộc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM đã dành 700 triệu đồng cho Công ty TNHH Sài Gòn TCS của Lộc. Tất cả hỗ trợ đó đã tiếp động lực cho TCS trong năm 2017 đưa ra thị trường thêm hai sản phẩm mới là nhang hỗ trợ điều trị, phòng ngừa viêm xoang và tinh dầu giả hương sả chanh.

Bước vào một lĩnh vực không được cho là “dễ ăn”, nên dẫu “ngõ hẹp” nhưng không nhiều người đi nên vẫn rộng lối bước tới. Lộc cho biết hiện mỗi tháng TCS bán được hơn 1.000 hộp viên ngải cứu. Nhưng theo tính toán của Lộc, TCS hiện mới đạt khoảng 5% thị phần viên ngải cứu.

Một thị trường lớn mà Lộc đang hướng tới là các bệnh viện y học cổ truyền và hàng ngàn phòng khám đông y ở các tỉnh, thành, nhưng vấp phải khó khăn là đưa sản phẩm đi xin chứng nhận “sản phẩm an toàn cho sức khỏe” thì được cho biết là tiêu chuẩn Việt Nam chưa có qui định về khói nên không cơ quan nào kiểm định.

Lộc chia sẻ: “Nếu trong nước không làm được thì ra nước ngoài kiểm nghiệm. Tốn kém nhưng phải làm để công bố chất lượng sản phẩm có cơ sở khoa học rõ ràng, như vậy mới thuyết phục được các cơ sở y tế và người tiêu dùng về lâu dài”.



Nuôi nghiệp nhờ lòng tốt của khách hàng
 
Câu chuyện của chàng trai 8X (sinh năm 1986) Nguyễn Trung Đức – người sáng lập Công ty TNHH Sản xuất – Thương mại – Dịch vụ Cô Ba.

Dám nghĩ, dám làm là tố chất cần có của người khởi nghiệp. Thất bại ba lần bốn lượt vẫn còn đủ ý chí khởi nghiệp. Đó là chuyện của chàng trai 8X (sinh năm 1986) Nguyễn Trung Đức – người sáng lập Công ty TNHH Sản xuất – Thương mại – Dịch vụ Cô Ba.

Đang làm cho một công ty xuất khẩu nông sản, năm 2010, thấy dầu dừa trắng do nhiều cơ sở sản xuất được ưa chuộng vì có thể dùng làm thực phẩm, mỹ phẩm, Đức bỏ việc, đi phân phối dầu dừa, nhưng công việc không bền.

Tình cờ nói chuyện với vài thương nhân nước ngoài làm việc lâu năm trong lĩnh vực quà tặng và hàng tiêu dùng tại Việt Nam, một người Nhật đặt vấn đề với Đức sản xuất loại xà bông mang thương hiệu và hồn quê Việt Nam.

Từ đó, Đức ấp ủ sản xuất mẫu xà bông thảo mộc sử dụng nguyên liệu tự nhiên có ở các miền quê Việt Nam, như dầu dừa, dầu tràm, dầu quế, bột chùm ngây, bột nghệ, cám gạo, rau má, nhàu, khách hàng dùng cảm thấy không chỉ sạch, an toàn mà còn tốt cho da, và quan trọng là nhận được cả giá trị vật chất xứng đáng lẫn giá trị văn hóa như một món quà trong mỗi bánh xà bông.

Năm 2013, Đức tìm hiểu cách làm xà bông trong, loại bỏ chất hại da, thêm vào thảo mộc tự nhiên. Công thức tưởng đơn giản nhưng bắt tay vào làm thì trầy trật “lên bờ xuống ruộng”.

Đức đặt máy nhỏ làm thử nghiệm cả chục lần, mỗi lần cho ra khoảng 5 kg xà bông thương hiệu Cocosavon. Nâng niu từng bánh xà bông thành phẩm trong suốt, cứng cáp, đặc biệt không bị vữa nhanh khi gặp nước, Đức liền mang đi chào hàng. Một nữ khách hàng chuyên phân phối hàng tiêu dùng nói với Đức: “Xà bông này nên bán theo dạng hàng cao cấp, quà tặng ở các shop, spa, hay các khu du lịch, trung tâm thương mại” và cô đặt 10.000 bánh chuyển ra Hà Nội.

Đức vui khôn xiết, đặt máy lớn để làm khối lượng nhiều, nhưng không ngờ kết quả sản phẩm không giống như làm thử nghiệm, dù áp dụng đúng công thức. Ra đến Hà Nội thì xà bông chảy hết. Hàng bị trả về, mất cả vốn. Phân tích lại cách sản xuất, Đức hiểu ra, sản xuất khối lượng nhỏ dễ kiểm soát nhiệt độ nên xà bông đạt độ cứng, bền. Điều động viên Đức lúc đó là cô khách hàng không bỏ, ngược lại khuyến khích Đức làm lại.

Cảm kích trước tấm lòng ấy, Đức quyết tâm làm lại nhưng lúng túng chưa biết kiểm soát thời gian đông cứng xà bông khi sản xuất số lượng lớn. Không tự giải thích được mình sai chỗ nào, Đức mang xà bông đến Trường Đại học Bách khoa gặp một giảng viên hóa nhờ giúp đỡ và sẵn sàng trả tiền.

Giảng viên này yêu cầu Đức cho xem công thức sản xuất xà bông, hẹn sẽ trả lời. Lần sau đến, vị giảng viên ấy không tư vấn mà tỏ ý thích thú công thức sản xuất xà bông của Đức và dự định tự làm. Đức mất niềm tin, không dám hỏi ai nữa, tự mày mò khắc phục!

Trong thời gian sửa sai, Đức chưa dám giới thiệu sản phẩm cho khách hàng mới, mà vẫn trông cậy vị khách hàng khó tính nhưng tử tế kia, nhờ cô tiếp tục là người thẩm định chất lượng. Thấy sự chân thành của Đức, cô khách hàng kiên nhẫn đặt hàng sau mỗi lần Đức sửa sai với điều kiện sản phẩm chưa hoàn chỉnh thì trả về.

Hơn một năm xà bông bị trả về do hai lần mềm, hai lần nhão, hai lần do đóng gói bao bì không kỹ, một lần xà bông thôi màu. Trả giá cho sự làm sai trong hơn một năm, chi phí không thể đo lường vì với người khác nó không là số tiền lớn, nhưng với Đức vốn liếng chắt chiu để khởi nghiệp là cả gia tài.

Đến nay, Đức đã hoàn thiện chất lượng xà bông thảo mộc, có 5  nhà phân phối  trong nước, bán hàng bằng thương hiệu Cocosavon, còn khách hàng gia công nhiều hơn, phần lớn làm hàng xuất khẩu và Công ty TNHH Sản xuất – Thương mại – Dịch vụ Cô Ba cũng có riêng vài khách hàng nước ngoài. Nhưng đối với Đức, cô khách hàng đầu tiên là một người ơn trong bước đầu lập nghiệp đầy khó khăn.

Bám đúng định hướng, xà bông Cocosavon gói cả giá trị vật chất lẫn giá trị văn hóa như một món quà, Đức đưa khung cảnh đậm chất dân gian Việt Nam lên vỏ hộp gắn với nguyên liệu đặc trưng từng vùng miền, như nông dân hái trà ở Bảo Lộc, hái nhàu ở Nam bộ, cô gái vườn dừa Bến Tre, hoa hoàng lan ở phố cổ Hà Nội…

Xà bông Cocosavon có mặt trong các gian hàng quà tặng ở các shop, spa, các khu du lịch, trung tâm thương mại, đã theo khách du lịch đi khắp nơi.

Đã có được thành công bước đầu, đặt tâm huyết cho giai đoạn phát triển tới, Đức bộc bạch, lý do đặt tên Công ty là Cô Ba vì rất yêu quý thương hiệu xà bông Cô Ba nổi tiếng trước kia ở Sài Gòn.

Không dùng hình ảnh hay thương hiệu Cô Ba trên sản phẩm, tên Cô Ba chỉ là cách Đức tự nhắn nhủ mình cố gắng xây dựng một thương hiệu xà bông Việt Nam uy tín, nổi tiếng theo xu hướng mới: xà bông thảo mộc, xà bông là sản phẩm dưỡng da, làm đẹp.